Vanaf 22 april is bij Videoland de eerste Videoland Original film Gemmeker te zien. De korte film laat het waargebeurde verhaal zien van een uniek en confronterend verhoor van de Duitse SS-er Albert Gemmeker, de voormalige commandant van kamp Westerbork. Onder zijn leiding werden tachtigduizend joodse gevangenen op transport gezet naar de vernietigingskampen. De film bevat aangrijpende echte transportbeelden, die speciaal voor deze film zijn ingekleurd. De cast van Gemmeker bestaat uit de (inter)nationaal gelauwerde acteurs Jacob Derwig, Michael Epp en Eelco Smits. De regie is in handen van Robert Schinkel.
1948. In de gevangenis van Assen komt de Duitse SS-er Albert Gemmeker tegenover een onbekende man te zitten, die hem uitvoerig wil verhoren over zijn oorlogsmisdaden. Na de oorlog is Gemmeker opgepakt en vastgezet in Nederland. Vanaf dag één van zijn gevangenschap beweert hij dat hij niets wist van de dodenkampen. Al snel krijgt het verhoor een grimmig karakter en lopen de emoties flink op. De man, Mauritz Frankenhuis, blijkt een persoonlijke reden te hebben om Gemmeker tot een bekentenis te dwingen. Hij confronteert Gemmeker met belastend en schokkend bewijsmateriaal, zoals foto’s, documenten en een geheim dagboek vol hartverscheurende verhalen. Maar Gemmeker blijft keihard ontkennen dat hij iets wist van de gruwelijkheden die de joden te wachten stond die hij transport zette, laat staan dat ze vergast zouden worden. Hij blijft volhouden dat Westerbork een keurig werk- en doorgangskamp was. En dat hij ‘slechts’ opdrachten uitvoerde voor de echte nazileiders. Het verhoor krijgt een dramatische wending als Gemmeker erachter komt tegenover wie hij werkelijk zit. Lukt het Frankenhuis om de in het nauw gedreven Gemmeker te laten bekennen dat hij medeverantwoordelijk is voor de Holocaust?
Oordeel
Gemmeker bouwt ondanks zijn korte speelduur rustig op. De spanning is echter vanaf moment een voelbaar tussen Frankenhuis en Gemmeker waardoor dit ook een interessante tweestrijd wordt om naar te kijken. Ondertussen lijkt de 2de wereldoorlog steeds verder van ons verwijdert te raken en te verworden tot een stukje geschiedenis. Wat deze kort film wel duidelijk maakt is dat een groot gedeelte van de verschrikkingen zijn gebeurd door bewust of onbewuste onwetendheid. Dit maakt deze film in deze tijd ook nog altijd zeer relevant. Want mag je je ogen sluiten voor terreur ook al wordt dit door landgenoten, collega’s, vrienden of familie gedaan? Of heb je omdat je ogen ervoor sluit een excuus in de vorm van ik heb het nooit geweten want nooit gezien? Gemmeker geeft misschien niet onomstreden het antwoordt op deze vragen, maar durft deze wel te stellen waardoor je als kijker gedwongen wordt er zelf over na te denken. Deze korte film heeft op mij in ieder geval diepe indruk gemaakt mede dankzij het sterke acteerwerk van de acteurs. Dat de film eindigt met ingekleurde archiefbeelden geeft het geheel een nog zwaardere lading omdat dan nog meer het besef komt dat dit echt geen fictie was, de verschrikkingen van de 2de wereldoorlog waren echt en wij moeten er met z’n allen voor waken dat zoiets nooit meer gebeurd.
Gerestaureerd en ingekleurd archiefbeeld
In de korte speelfilm (33 min) zijn ook de roemruchte beelden te zien van de Westerbork-transporten. Het enige bewegende beeld van de deportaties ter wereld. Dit materiaal is door de filmmakers volledig gerestaureerd en ingekleurd. Een langdurig en complex proces waarbij ook diverse historici zijn betrokken.
“Het resultaat is zowel indrukwekkend als confronterend”, aldus regisseur Robert Schinkel. “Het brengt de onbeschrijflijke oorlogsmisdaden dichterbij dan ooit. Haarscherp zien we gewone mensen, die een gruwelijk einde tegemoet gaan. We denken dat de impact van de indringende film én het bewerkte historische materiaal groot zal zijn. En hopen ook nieuwe generaties ermee te bereiken.”
GEMMEKER is mede mogelijk gemaakt door Provincie Drenthe en is geproduceerd door The Media Brothers. Restauratie van de transportbeelden was in handen van Planet X. De film is vanaf 22 april te zien bij Videoland en wordt op 4 mei – dodenherdenking – uitgezonden door RTL4.
Beeldmateriaal met dank aan The Media Brothers